Nie wypada zaglądać dziewczynom pod sukienki, ale jakoś nie mogłam się powstrzymać. Wybrałam się do Muzeum Sztuk Użytkowych w Poznaniu i dokładnie obejrzałam każdy tapicerowany mebel powstały przed XIX wiekiem, żeby na własne oczy zobaczyć jak rozwijały się metody tapicerowania i od kiedy w meblach zaczęły się pojawiać sprężyny.

Jak to było z tymi sprężynami?

Sam kształt sprężyny znany był już około 4 tys. lat przed naszą erą, w epoce brązu, jednakże stosowano go do wytwarzania biżuterii. Produkcja sprężyn zwojowych stała się możliwa dopiero w połowie XVI w., kiedy podniesiono jakość stopów metali. Sprężyny zaczęły wtedy służyć do amortyzacji i były wykorzystywane głównie przy produkcji dorożek.

W XVII w. Sir Robert Hooke odkrył prawo sprężystości, które głosi, że odkształcenie ciała pod wpływem działającej na nie siły, jest proporcjonalne do tej siły, a odkształcenia, w reakcji na działanie sił, następują natychmiastowo i całkowicie znikają, gdy przyłożone siły przestają działać. Dla nas to oczywiste, ale kilka wieków temu było to odkrycie, które rzuciło na sprężyny nowe światło i pozwoliło na ich wykorzystanie w wielu dziedzinach.

W XVII w. znaleziono zastosowanie dla sprężyn w zegarach, telegrafach czy pianinach.

Początki stosowania sprężyn w meblarstwie

Większość źródeł określa początki stosowania sprężyn w tapicerstwie na XIX w. W tym okresie wiedeńscy i brytyjscy tapicerzy kolejno uzyskiwali patenty na użycie sprężyn, które w połączeniu z wyściółkami tapicerskimi miały podnieść komfort użytkowania siedzisk i łóżek. W tym czasie rozwijała się także sztuka sznurowania sprężyn, publikowane były różnego rodzaju podręczniki opisujące ten proces. Setki patentów dotyczących sztuki wiązania sprężyn wydano na przełomie XIX i XX wieku w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Oficjalnie mówimy, że wiek XIX był początkiem stosowania sprężyn w tapicerstwie jakie znamy dzisiaj, ale nie można wykluczyć, że rzemieślnicy wykorzystywali sprężyny już wcześniej, choć nie patentowali swoich metod. W meblach francuskich, sprężyny pojawiły się w okresie napoleońskim.

Jedno jes tpewne – wprowadzenie sprężyn w meblarstwie znacząco podniisło komfort użytkowania. Przed pojawieniem się sprężyn, meble były o wiele twardsze. Odszywanie trawy czy innych wyściółek naturalnych nadawało im kształt, ale nie wpływało na wygodę. Zapraszam do rzucenia okiem na poniższe zdjęcia z poznańskiego muzeum, które w kolejności chronologicznej pokazują rozwój technik tapicerskich.

Pozostałe fotele

Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim w Poznaniu posiada kilka ciekawych mebli, które wprawdzie nie posłużyłyu mi do analizy rozwoju technik tepicerskich, jednak są godne uwagi.

Jeśli będziecie w Poznaniu, bardzo polecam odwiedzić muzeum. Poza meblami tapicerowanym, dysponuje ono naprawdę ciekawą kolekcją przedmiotów użytkowych, które są kunsztownie wykonane i poza rolą użytkową, cieszą oczy zwiedzających.